“Çingeneler”

Orta Asya Türk boyları çeşitli nedenler ile doğudan batıya göç etmek zorunda kalmışlardır. Orta Asya’da yaşayan Kazaklar, Türkmenler, Kırgızlar, Özbekler, Tacikistanlılar ve Azerbaycanlılar birlik olup düzenli ordu oluşturarak önce Karadeniz’in güneyinden ve kuzeyinden, sonra tekrar kuzeyinden savaşarak batıya doğru ilerlemişlerdir. Bu günkü Macaristan ve Orta Asya Türk boylarının aralarına karışmışlar birlikte yaşam sürmeye devam etmişlerdir.

Orta Asya’nın Cungarya bölgesinde yaşayan Türk boylarından, bu gün kendilerine Çingene (Roman) Çengiyân – Çengâne – Çingâne olarak adlandıran boy ise batıya göç ederken diğer soydaşları gibi savaşarak değil de kimi konaklayarak, kimi göç ederek mütevazi şekilde Akdeniz’in güneyinden yollarına devam edip İspanya, Fransa ve Almanya’ya kadar uzanmışlardır. Özellikle Fransa ve Almanya, Çingeneleri kabullenmeyip dışladığı için yollarına devam edip Balkanlara gelmişler, Osmanlı İmparatorluğunun içlerine doğru ilerleyerek huzurlu bir yaşama kavuşmuşlardır.

Cungaryalılar (Çengiyân – Çengâne – Çingâne) yani Çingenelerin temiz bir geçmişi vardır. Tarihlerinde utanılacak kayda değer hiçbir olaya rastlanamaz. Üretime yönlendirildiklerinde temiz geçmişleri bir o kadar daha değer kazanacaktır. Çünkü çalışkandırlar. Kendilerine neden Roman denildiğini hala anlayamıyorum. Çok yanlış ve uydurma bir boy ismi olduğunu düşünüyorum. Bazı Çingeneler fakirliklerinden neden utanıyorlar ki? Asıl onları fakir olarak yaşamaya mahkum edenlerin utanması gerekir. Çingeneler asil bir boy, asil bir millettir.

(Çungarya, Kuzeybatı Çin’de, Sincan’ın kuzeyini ifade eden coğrafi bir bölgedir; aynı zamanda Beijiang (Çince: 北疆; pinyin: Běijiāng, “Kuzey Sincan”) olarak da adlandırılır. Güneyde Tiyan-Şan dağları, kuzeyde Altay Dağları ile sınırlandırılmıştır, Batı Moğolistan ve Doğu Kazakistan’a yayılarak 777,000 km2 bir alanı kaplamaktadır. Eskiden bu terim, Oyrat Moğolları tarafından kurulmuş bir devlet olan Çungar Hanlığı ile eş anlamlı olarak daha büyük bir alanı kaplamıştır.

Coğrafi, tarihi ve etnik olarak (Türklerin yaşadığı) Tarım Havzasından farklı olsa da, Çing Hanedanı ve sonrasında gelen hanedanlar tarafından iki bölge de tek bir ilde yönetilmiştir. Sincan’ın endüstriyel, kültürel ve resmi başkenti Tarım Havzasında kalan Urumçi (Moğolca: Güzel Ova) olsa da, demir yolu ve ticaret yolları sayesinde Çungarya, Çin’in geri kalanına dahil edilmiştir.)