Bulgaristan ve Yunanistan’da Türk-İslam Mirası: Unutulmayan Ramazan Gelenekleri

• 2025 Ramazan ayında, Bulgaristan ve Yunanistan’daki Türk toplulukları, zengin kültürel miraslarını ve dini geleneklerini yaşatmaya devam ediyor. Ancak, Osmanlı’dan miras kalan cami ve külliyeler ya bakımsız halde ya da farklı amaçlarla kullanılıyor.

Bulgaristan’da Ramazan ve Osmanlı Mirası

Ramazan’ın Bulgaristan’daki Türkler için anlamı büyük. Kırcaali, Razgrad, Şumnu ve Silistre gibi şehirlerde yaşayan Müslüman Türkler, bu mübarek ayda camilere ve mescitlere akın ediyor. Ancak, Bulgaristan’daki Osmanlı döneminden kalma cami ve külliyelerin çoğu ya ibadete kapalı ya da başka amaçlarla kullanılıyor.

🔹 Şumnu’daki Şerif Halil Paşa Camii, Osmanlı’nın bölgedeki en büyük miraslarından biri olarak biliniyor ve ibadete açık nadir camilerden biri.

🔹 Varna’daki Aziziye Camii, Osmanlı’nın Varna’daki izlerini taşıyor ve Müslüman cemaati için önemli bir merkez.

🔹 Razgrad’daki Makbul İbrahim Paşa Camii ise Osmanlı’nın en görkemli eserlerinden biri olmasına rağmen ibadete kapalı durumda.

🔹 Kırcaali’de ise yalnızca Merkez Camii aktif olarak ibadete açık.

Buna karşın, Gotze Delçev’de Karaca Paşa, Samokov’da Bayraklı, Köstendil’de Fatih Sultan Mehmet, Eski Zağara’da Hamza Bey, İhtima’da Mihaloğul ve Karlovo’daki Kurşun Camileri yıllardır kapalı durumda. Dupniçe’deki Ahmet Bey Camii ise Güzel Sanatlar Müzesi’ne çevrildi.

Ramazan Etkinlikleri ve Zorluklar

Bulgaristan’daki Müslümanlar, özellikle Sofya’daki Banyabaşı Camii’nde iftar programları düzenliyor. Ancak Sofya şehir yönetimi, mahya asılmasına ve iftar çadırı kurulmasına izin vermiyor. Kadı Seyfullah Efendi Camii duvarlarına duyuru asmak bile yasak. Buna rağmen Müslümanlar, bahçede düzenlenen iftarlarda bir araya gelerek birliklerini sürdürüyor.

Yunanistan’da Ramazan ve Osmanlı’dan Kalan Eserler

Yunanistan’da Ramazan ayı, Batı Trakya Türkleri için dini ve kültürel kimliğin korunması adına büyük bir öneme sahip. Ancak, Osmanlı döneminden kalma cami ve külliyelerin çoğu kaderine terk edilmiş durumda.

🔹 Atina’daki Fethiye Camii, Osmanlı döneminde Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırıldı, ancak günümüzde sergi salonu olarak kullanılıyor.

🔹 Selanik’teki Hamza Bey Camii, uzun yıllar sinema salonu olarak kullanıldı. Şimdi ise müzeye dönüştürülme sürecinde.

🔹 Selanik Yeni Cami, 1904’te inşa edilmesine rağmen, Yunan idaresine geçtikten sonra minaresi yıkılarak ibadete kapatıldı ve belediye tarafından sergi salonu yapıldı.

🔹 Kavala’daki İbrahim Paşa Camii 1530’da inşa edildi ancak zamanla kiliseye çevrildi.

🔹 Rodos’taki Sultan Mustafa Camii, 1578’de Sultan III. Murat tarafından yaptırıldı, fakat şu an nikah salonu olarak kullanılıyor.

Ramazan Ayında İbadet ve Gelenekler

Batı Trakya’da yaşayan Müslüman Türkler, Ramazan ayında Gümülcine ve İskeçe’deki camilerde teravih namazlarına büyük ilgi gösteriyor. Ancak, birçok caminin restorasyon beklediği biliniyor. Batı Trakya’daki köylerde iftar sofraları ve mukabeleler büyük bir manevi atmosfer içinde gerçekleştiriliyor.

Sonuç: Kültürel Miras ve Kimlik Mücadelesi

2025 Ramazan ayında, Bulgaristan ve Yunanistan’daki Türk toplulukları, dini vecibelerini yerine getirmeye ve kültürel miraslarını yaşatmaya çalışıyor. Ancak, Osmanlı’dan miras kalan eserlerin korunması ve ibadete açılması konusunda hâlâ büyük sorunlar yaşanıyor.

Dini ve kültürel mirasımızın yok olmaması için daha fazla farkındalık oluşturulmalı ve bu eserlerin korunması adına girişimlerde bulunulmalıdır.