Selimiye’yi Kurtaran Nazi Başbakanı: Edirne’nin Taşlarında Saklı Hikâye
- Balkan Savaşları’nda Selimiye Camii’ni yıkılmaktan kurtaran Bulgar arkeolog Bogdan Filov, Nazi yanlısı başbakan oldu; binlerce Yahudi’nin ölüm emrini veren aynı kişi…
Edirne’de Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’nin düzenlediği söyleşide Arkeolog-Yazar Dr. Umut M. Doğan, Balkan Savaşları sırasında Edirne’nin kaderini değiştiren kritik bir ismi gündeme taşıdı. Doğan, Bulgar işgali sırasında Selimiye Camii’nin yıkılması kararına karşı çıkan kişinin, Nazi yanlısı Bulgar Başbakanı Bogdan Filov olduğunu açıkladı.
Dr. Doğan, konuşmasında şu ifadelere yer verdi:
“Bulgar hükümeti, Osmanlı’nın en büyük ikinci kenti Edirne’de Osmanlı’yı simgeleyen Selimiye Camii’ni yıkmak istiyordu. Buna karşı çıkan kişi Bulgar arkeolog Prof. Dr. Bogdan Filov oldu. Selimiye’nin evrensel bir kültür eseri olduğunu savunarak yıkımı engelledi.”
1920’de Sofya Üniversitesi’nde arkeoloji profesörü unvanını alan Filov, Bulgaristan Bilimler Akademisi’nin başkanlığına kadar yükseldi. Ancak tarih sayfalarında sadece bilim insanı kimliği ile anılmadı.
Filov, 1940’ta Bulgaristan Başbakanı oldu. Nazi Almanyası ile işbirliği yapan Filov hükümeti, antisemitik Ulusu Koruma Kanunu’nu yürürlüğe sokarak binlerce Yahudi’nin sürgününe ve ölümüne yol açtı. İlhak edilen Kuzey Yunanistan ve Vardar Banovina’dan 11.343 Yahudi Treblinka’ya gönderildi; büyük bölümü orada katledildi.
1944’te Sovyetler Birliği’nin Bulgaristan’a girmesiyle Filov tutuklandı. Komünist yönetim tarafından yargılanan 92 kişiyle birlikte idama mahkûm edildi. 1 Şubat 1945’te Sofya mezarlığında kurşuna dizilerek öldürüldü; cenazesi bir çukura topluca gömüldü. Tüm mal varlığına el kondu, eşi de sürgüne gönderildi.
Dr. Doğan, “Bir milletin tarihini yok etmek istediler, bir başka milletin arkeoloğu kurtardı. Ancak o kişi de tarihe başka katliamlarla geçti,” sözleriyle konuşmasını bitirdi.
“Tarih, taşlara kazınan kadar, insanın vicdanına da kazınandır.”
About Author
Sınır Ötesi Gazetesi sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
Selimiye’yi yıkılmaktan kurtaran bir kişinin, binlerce masum insanın ölümüne sebep olması… İnsan aklı ve vicdanı bazen aynı bedende farklı yollar seçiyor. Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz?